Rolf (60) "Mij hoorde je vooral vaak vragen: “Wat zei je?”

Mijn slechthorendheid is ontstaan doordat ik als kind veel te lang naar veel te harde muziek luisterde. Ik zette de boxen aan weerszijden en dan flink hard. Die lawaaidoofheid heeft zich langzaam verder ontwikkeld. Ik had niet door hoe erg het eigenlijk was. Of ik wilde het niet zien, want er waren wel degelijk situaties waar ik eigenlijk last van ondervond of die mijn dagelijkse leven belemmerde.
 
Zo hoorde je mij vooral vaak vragen: “Wat zei je?”. En dat maakt een situatie niet altijd leuker. Als er een grapje werd gemaakt, volgde ik dat voor zo’n 80%, maar de clou miste ik. Terwijl anderen lachten, moest ik vragen om het te herhalen. Maar als een grap herhaald moet worden, is het allang niet meer leuk en het moment voorbij. Daar ben ik na een tijd dan ook mee gestopt. Ik begon me meer terug te trekken. Daardoor denken mensen dat je niet geïnteresseerd of betrokken bent. Niet prettig en niet hoe ik wilde zijn dan wel overkomen.
 
Het effect was ook dat ik veel ging raden. Ik hoorde een deel van een zin of gesprek en gokte de rest. Aan de reactie van mensen merkte ik snel genoeg of ik goed zat of ernaast. Wat soms voor ongemakkelijke situaties zorgde. Voor anderen soms grappig, maar als dat vaak gebeurt, is dat niet meer leuk.
 
Ik had niet door hoeveel ik eigenlijk zat te gissen naar wat er gezegd werd. Toen mijn vrouw op een gegeven moment tegen me zei: “Rolf, je hoort echt slecht. Je verstaat mij niet en de tv staat ook veel te hard.” en ze bleef aandringen, ben ik pas naar een audicien gestapt.
 
Het is wennen, net als een multifocale bril
Het eerste bezoek aan een audicien was voor mij een openbaring. Eindelijk iemand waarbij ik dacht: “Jij begrijpt mij echt” en die me kon laten zien waar het mis zat. De audicien kon zich inleven en benoemde allerlei situaties waar ik inderdaad (soms onbewust) last van ondervond. Ik voelde me eindelijk gehoord en begrepen. Toen ik de hoortoestellen voor het eerst indeed, dacht ik alleen maar: “Wauw! Tjonge jonge, wat een geluiden allemaal.” Ik hoorde ineens zoveel meer. Ik verstond mensen ineens zoveel beter.
 
De audicien had mijn toestellen zo ingesteld dat het geluid zich langzaam opbouwde, zodat ik er langzaam aan kon wennen. Die gewenningstijd was erg fijn. Het bestek in een bestekbak en een knisperende krant vond ik bijvoorbeeld verschrikkelijke geluiden. Maar dat is een kwestie van wennen. Je hersenen verwerken het geluid en bepalen hoe je ermee omgaat. Ik was enorm gemotiveerd en dat heeft me geholpen er sneller aan te wennen. Ik vergelijk het vaak met een multifocale bril. Dat vinden mensen ook vaak eerst maar niks en soms zelfs eng. Je brein moet eraan wennen en moet opnieuw leren hoe het de binnenkomende informatie vertaald. Geef je hersenen en lichaam de tijd om dat te doen. Als je gemotiveerd bent en het doel voor ogen houdt, gaat dat makkelijker. Dat heb ik zelf ondervonden en was belangrijk voor mijn proces.
 
Minder sociale activiteiten
Zonder hoortoestellen kom ik de dag niet door. Het enige moment dat ik ze niet in heb, is op de fiets, want dan staat de wind er te veel op. En op vakantie ben ik bang ze te verliezen, dus dan berg ik ze liever veilig op en doe ik ze weer in als ik het echt nodig heb. Ik ben mijn gehoorapparaten namelijk tijdens een vakantie een keer verloren in het water. Ik voelde me gelijk onthand. Dan merk je ineens weer hoe goed de apparaatjes je helpen. Met hoortoestellen is het leven zoveel fijner. 
 
Al weerhouden mijn gehoorproblemen me soms nog steeds van sociale activiteiten. Zo is bijvoorbeeld de akoestiek in bepaalde ruimtes zeer slecht. Een restaurant met veel ramen of hoge plafonds gaat voor mij ten koste van de gezelligheid van een avondje uit. Ik versta de hele avond niets. Dan smaakt eigenlijk het eten me ook niet meer. Ik houd bijvoorbeeld ook erg van toneel, maar ik breng geen bezoek aan het theater, omdat ik er te weinig van versta. En ook bij een Nederlandse film heb ik ondertiteling nodig. Maar ook dagelijkse dingen zoals bellen zijn voor mij minder vanzelfsprekend. Ik pak niet zo snel de telefoon. Mobiel bellen is met name lastig, zeker als ik buiten ben. Wind en omgevingsgeluid maakt dat ik de ander niet goed kan verstaan en niet op een prettige manier een gesprek kan voeren.
 
Alles is vermoeiender
Wat goedhorenden vaak niet beseffen is dat alles veel meer moeite kost. Ik moet me goed concentreren op een gesprek. Als iemand mij bijvoorbeeld ineens vraagt: “Wil je nog koffie?” En ik was nog niet geconcentreerd, dan mis ik het begin van de vraag en hoor ik alleen “koffie?”. Als ik vervolgens vraag “wat zei je?” dan herhaalt men vaak alleen “koffie?”. Precies het deel wat ik nou net wel gehoord heb. Een simpel voorbeeld van vele situaties.
 
Na een dag met veel contact ben ik echt kapot. Ik liplees veel. Maar daar houdt men niet altijd rekening mee, men weet het niet of vergeet het. Zo is het bijvoorbeeld ook extra lastig als iemand verdrietig is. Bij verdriet ga je zachter praten en kijk je vaak naar beneden. Daardoor begrijp ik niet wat er gezegd wordt. Maar de situatie laat het ook niet altijd toe ernaar te vragen, want je wil het moment niet verstoren. En de mondkapjes anno nu maken het spraakafzien zelfs onmogelijk. Ik probeer mijn slechthorendheid wel te bespreken. Ik denk er alleen aan als ik in een nieuwe groep terecht kom, bijvoorbeeld op mijn werk. Maar ik doe het eigenlijk te weinig in andere situaties.
 
Vaker naar de audicien voor controle
Ik heb mijn huidige toestellen nu al een aantal jaar en heb recentelijk ondervonden hoe belangrijk het is om toch regelmatig op controle te gaan bij een audicien. Tijdens mijn laatste afspraak, nadat ik anderhalf jaar niet geweest was, kreeg ik namelijk andere dopjes. Ik had open dopjes en ik kreeg nu gesloten dopjes. Ik merkte gelijk dat het geluid ineens veel beter was en ik nóg beter kon horen. Er zit blijkbaar meer verschil in kleine aanpassingen dan dat ik dacht.
 
Zodra ik toe ben aan vervanging van mijn hoortoestel, zou ik graag een toestel willen waarmee je instellingen en aanpassingen op je telefoon kunt doorvoeren en waarop je bijvoorbeeld de tv kunt streamen, zodat het geluid beter binnenkomt, en het ook met z’n tweeën fijn is om tv te kijken.