Yvonne (54) "Hoortoestellen hebben mijn leven verrijkt."

Yvonne is slechthorend en heeft tinnitus. Ze vertelt over haar slechthorendheid, ervaringen met hoortoestellen en hoe het haar leven veranderde. Maar ook over die piep en het leren accepteren dat die niet meer weggaat. 

De stap zetten voelde zo groot
Mijn slechthorendheid is erfelijk. Maar het was op mijn 32ste dat ik aanzienlijk slechter begon te horen. Ik heb op Schiphol gewerkt en gehoorbescherming was destijds niet vanzelfsprekend. Daardoor is mijn gehoor hard achteruit gegaan. Ik ontkende dit een lange tijd. Ik wilde niet dat het er was. Ik heb er lang mee rondgelopen, voordat ik er iets aan deed. Ik wist ergens wel dat het noodzakelijk was om er iets aan te doen, maar die stap voelde zo groot. Het hardop uitspreken, zou het ‘echt’ maken.

Het duurde even, maar uiteindelijk maakte ik een afspraak bij de KNO-arts. Daar werd inderdaad slechthorendheid gediagnosticeerd. Ik hoorde van de 60dB nog maar zo’n 20 tot 30dB. Alsof je permanent een koptelefoon op hebt. De KNO-arts verwees me door naar een audicien. Dat was een zeer vervelende ervaring. Ik werd niet serieus genomen en hij praatte me zelfs nog meer ellende aan. Ik liep uiteindelijk de deur uit met hoortoestellen én met een depressief gevoel. 

Door de hoortoestellen kwam het geluid nu ineens zo hard bij me binnen, dat ik er bijna letterlijk gek van werd. Alsof ik plots in een druk zwembad stond, zoveel geluid, zo hard en van zoveel kanten kwam het ineens bij me binnen. Ik heb de toestellen een week of drie geprobeerd en heb het er daarna bij gelaten. Ik heb vervolgens weer jaren met mijn slechthorendheid rondgelopen. 

Zijn je oren soms kapot?!
De effecten van mijn slechthorendheid werden steeds erger, vooral in groepsgesprekken, zoals op feestjes en in vergaderingen. Mensen in mijn omgeving zeiden er steeds vaker iets van en op een dag kwam zelfs mijn baas naar me toe met een opmerking over mijn slechte gehoor. Erg vervelend en vooral dat laatste kwam hard aan. Er werden ook steeds vaker ‘grapjes’ gemaakt: “Hee, zijn je oren soms kapot?!”. Ik kon er niet om lachen; sterker nog, werd er alsmaar gefrustreerder van. Ik was boos, omdat dit iets was waar ik geen controle over had. En met name daar zat mijn emotie. Ik kon er niets aan doen, wat een onmacht. 
Staat de magnetron nog aan? 

Dat was mijn eerste gedachte toen ik er vijf jaar later ook ineens een piep bij kreeg. Alleen hield die piep wel erg lang aan en dacht: “dit klopt niet”. Ik ben redelijk snel daarna maar weer naar de KNO-arts gegaan. Die stap zette ik nu aanzienlijk makkelijker dan 20 jaar geleden. Het gesprek ging al gauw over de ervaring met de eerder voorgeschreven hoortoestellen. En ja hoor, daar kwamen de tranen en gevoel van onmacht. Ik voelde me vreselijk. Daarna ook zeker opluchting.

Een aantal tests verder, bleek het inderdaad tinnitus te zijn. Geen aanwijsbare reden, maar wel een piep en daarbij ervoer ik vervormingen van geluiden. Het was duidelijk meetbaar.  Ik voelde me intens verdrietig toen ik dit te horen kreeg en me realiseerde dat het niet meer over zou gaan. Maar anderzijds ook enige opluchting, omdat werd bevestigd wat het was. Dat laatste zorgde ervoor dat ik de emotie kon omzetten naar daadkracht: hoe kan ik hier in de toekomst het beste mee omgaan?  

Ik gaf onder andere ook aan dat ik gesprekken met anderen, bijeenkomsten en gezelligheid zo ontzettend miste. Door het gehoorverlies kon ik het namelijk allemaal niet goed meer volgen. Er werd goed naar me geluisterd en de KNO-arts dacht met me mee. Ik werd daarop opnieuw doorverwezen naar een audicien voor mijn slechthorendheid. En kreeg ik tevens de doorverwijzing voor begeleiding van een audiologisch centrum voor al mijn vragen.

Toch maar weer aan de hoortoestellen
De audicien waar ik dit keer naar werd doorverwezen zou meer begeleidend handelen, zodat ik meer gewenningstijd zou krijgen. En dat bleek! Wat een verademing, deze audicien heeft me zeer goed begeleid. Elke stap werd zorgvuldig gezet en besproken. 
Ik heb het als heel prettig ervaren dat ik niet meteen de volledigheid aan decibellen hoefde te accepteren. In plaats daarvan werd er gedurende een half jaar elke week een decibel opgevoerd in de toestellen. Op deze manier kon ik er geleidelijk aan wennen. Een aanpak die bij mij werkte. 

Geluiden die ik weer kon horen drongen langzaam tot me door. Soms zorgde dat voor grappige momenten. Ik hoorde ineens gesprekken die achter mij plaatsvonden, waardoor ik het gevoel kreeg dat ik stiekem aan het meeluisteren was. Ik vroeg me soms vol verbazing hardop af: “Hee, wat is dat nou wat ik hoor?” en dat bleken dan de simpelste, alledaagse geluiden te zijn. Al het geluid komt ineens ‘surround sound’ bij me binnen. Maar dan nu op een prettige manier. Het heeft mijn leven echt verrijkt. 

Het belangrijkste? 
Ik kan weer mee in het gewone leven. Ik kan weer gesprekken volgen. Ik zoek de gezelligheid op en ga geen groepsgesprekken meer uit de weg. Ik voel me volwaardiger. Natuurlijk is het ook wennen en zijn er ‘bijwerkingen’, maar het heeft me inmiddels al zoveel fijne momenten gebracht.

Ik ben enorm dankbaar dat ik die stap heb gezet en bij die audicien terechtgekomen ben. Het is een gemis voor je leven als je niets aan je slechthorendheid doet. Tegen iedereen die twijfelt of die er tegenop ziet, zou ik willen zeggen: doe jezelf een plezier. Informeer desnoods bij de mensen waar je je prettig bij voelt om jou die stapjes te helpen zetten. Het is zo enorm belangrijk, essentieel voor een gevoel van compleetheid in het leven.
De zichtbaarheid van de toestellen heb ik me heel snel overheen kunnen zetten. Het doel en het gevoel dat het me geeft is zoveel belangrijker. Ik steek mijn haar gewoon op, ik houd er op die manier geen rekening mee. 

Laatst zat ik in een vergadering toen ik merkte dat mijn batterijen leeg waren. Ik liep even de deur uit en toen ik terugkwam en er een vraag werd gesteld heb ik gelijk gezegd dat ik even de batterijen van mijn oren moest verwisselen. De reacties waren grappig en verrassend begripvol.

Ik probeer het bespreekbaar te maken. Er luchtig mee omgaan, relativeren,  werkt voor mij het beste en vooral ook met  wat zelfspot. Het zorgt ervoor dat anderen zich ook makkelijker openen of jou beter begrijpen. 

Alleen die piep nog
Tsja, alleen die piep gaat niet meer weg. Mijn hoortoestellen hebben vele voordelen. Ik hoor meer geluiden, dus er is meer ‘tegengeluid’ voor mijn tinnitus. Dat zorgt voor afleiding en het wordt er rustiger van in mijn hoofd. En al staat er tegenover dat ik mijn gehoor deels terug heb gekregen, een nadeel is dat het extra geluid mijn tinnitus verergert en er altijd bovenuit komt. Ik heb hoortoestellen met tinnitusmaskeerder geprobeerd, maar helaas werkte dit niet voor mij. Ik kreeg er zelfs alleen maar meer geluiden bij. 

De piep werd na enkele jaren ook nog eens erger, het begon meerdere geluiden en vormen aan te nemen. Vreselijk. Het duurde zeker vijf jaar voordat ik kon omgaan met de emotionele kant van deze aandoening. Daarvoor ben ik wel erg goed geholpen bij het audiologisch centrum Kentalis (voorheen Viataal), zij hebben mij daarin erg goed begeleid. 

De enige manier voor mij en wat een beetje helpt om het te accepteren is onder andere afleiding. Bezig zijn, werken, sporten, radio luisteren, dat werkt allemaal afleidend. Alleen het niet in slaap kunnen komen, blijf ik moeilijk vinden om te accepteren. Ik denk dan maar aan leuke momenten en mooie natuur zoals de zee, want dat geluid is er toch al (yep, zelfspot). Ergens heb ik nog altijd een beetje hoop dat ik ooit weer eens stilte mag meemaken. Maar leven met tinnitus is wat het is. 

Maar zoals met elke situatie die je overkomt, je raakt eraan gewend om je aan te moeten passen en te moeten accepteren. Ik ben in ieder geval nog elke dag dankbaar dat ik mijn gehoor terug heb en daarmee ook mijn leven en dat wat wel kan. 

Ook in De Telegraaf van 29 juni 2021 leest u een deel van het interview met Yvonne en andere artikelen gerelateerd aan het belang van goed horen en andere KNO-onderwerpen.