Onderzoek leeftijdsgerelateerde slechthorendheid

Nederland telt ongeveer 2,6 miljoen mensen met leeftijdsgerelateerd gehoorverlies. Zonder reguliere hoorzorg zou leeftijdsgerelateerd gehoorverlies de maatschappij €5,8 miljard kosten door verminderde arbeidsparticipatie (€2,9 miljard), verlies van kwaliteit van leven (€2,8 miljard) en vervroegde dementie (€0,1 miljard). Rekeninghoudend met de kosten en baten van de huidige hoorzorg in Nederland, kost leeftijdsgerelateerde slechthorendheid de maatschappij momenteel €3,6 miljard per jaar. Dit bedrag zou door reguliere hoorzorg nog verder kunnen worden teruggebracht. Dit blijkt uit onderzoek van SiRM, uitgevoerd in opdracht van Specsavers*, dat op 18 september 2019 aan het ministerie van VWS is aangeboden. De verwachting is dat het aantal leeftijdsgerelateerde slechthorenden en de daarmee gepaard gaande kosten verder oplopen door onder andere de vergrijzing en de verschuiving van de AOW-leeftijd. Het onderzoek ‘De maatschappelijke impact van leeftijdsgerelateerde slechthorendheid in Nederland’ is het eerste grootschalige onderzoek naar de huidige stand van zaken rondom leeftijdsgerelateerd gehoorverlies in Nederland. 

Slechthorendheid leidt tot sociale afstand maatschappij

Van de 2,6 miljoen leeftijdsgerelateerde slechthorenden kampt de helft (1,3 miljoen) met matig tot ernstig gehoorverlies (>35 dB) en de andere helft met mild gehoorverlies (>25dB). Van al deze slechthorenden hebben circa 800.000 een hoortoestel (31%). Geschat wordt dat er van de matig tot ernstig slechthorenden zeker een half miljoen onbehandeld zijn, van wie 400.000 (80%) baat hebben bij een hoortoestel. Dit toont aan dat er nog steeds een drempel bestaat voor slechthorenden om in actie te komen. En dat terwijl slechthorendheid grote gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van leven en volwaardige participatie op de arbeidsmarkt. 

De gevolgen van onbehandeld gehoorverlies zijn naast hoge maatschappelijke kosten (€5,8 miljard zonder beschikbare hoorzorg) ook voor de slechthorende zelf groot. Door gehoorproblemen kan men in ernstige mate problemen ondervinden op de arbeidsmarkt (werkloosheid, langdurig verzuim en verminderde productiviteit), maar ook in sociaal opzicht veel verliezen. Zo vermijden slechthorenden vaker contact waardoor een sociaal isolement kan ontstaan. Ook heeft een onbehandelde slechthorende sneller kans op depressies, gevoelens van eenzaamheid en 10 procent meer kans op vervroegde dementie. 

€1 hoorzorg levert €10 op 

Momenteel zijn de jaarlijkse uitgaven voor reguliere hoorzorg voor leeftijdsgerelateerde slechthorendheid ongeveer €260 miljoen, wat voor ruim 90 procent in de kosten voor hoortoestellen zit. Hiervan wordt €135 miljoen vanuit de Zorgverzekeringswet vergoed. Met deze totale investering wordt onder de 800.000 dragers van hoortoestellen jaarlijks naar schatting €2,5 

miljard aan baten gerealiseerd. Eén hoorzorg-euro is dus bijna €10 waard. De resterende maatschappelijke kosten van leeftijdsgerelateerde slechthorendheid bedragen daarmee €3,6 miljard (€5,8 miljard + €260 miljoen - €2,5 miljard). Maar er is nog genoeg winst te behalen. Ervan uitgaande dat reguliere hoorzorg bij de vooralsnog onbehandelde groep ook 80 procent effectief is, is jaarlijks nog €2,1 miljard te besparen door reguliere hoorzorg. Het grootste deel van die kosten wordt gemaakt door onbehandelde mensen met mild gehoorverlies, waarvan 70 procent directe economische kosten zijn. 

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zegt het volgende: "Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport stelt het belang van de individuele slechthorende en de betaalbaarheid van hoorzorg voorop. We verwachten van zorgverzekeraars dat ze kwalitatief goede en doelmatige zorg in het verzekerde pakket opnemen.” 

Slechthorendheid groeiend probleem beroepsbevolking

De verwachting is dat de groep matig tot ernstig slechthorenden groeit tot 1,7 miljoen Nederlanders in 2030, met name door vergrijzing. Maar ook onder de beroepsbevolking zal het aantal slechthorenden sterk toenemen. Momenteel bevindt 15 procent van de matig tot ernstig onbehandelde slechthorenden zich onder de beroepsbevolking, wat neerkomt op 35.000 werkenden (tot 67 jaar). Door de verschuiving van de AOW-leeftijd zullen hier in komende 10 jaar circa 30.000 bij komen. 

Voor de komende jaren is een extra investering in hoorzorg noodzakelijk. Zonder groei in de hoorzorg lopen de maatschappelijke kosten in 2030 op tot €4,7 miljard per jaar. De kosten zullen vooral worden veroorzaakt door werkenden met mild tot matig gehoorverlies en ouderen met matig tot ernstig gehoorverlies. 

Goede hoorzorg in belang van maatschappij

Remko Berkel, directeur Specsavers Nederland: “Gehoorverlies is een onvermijdelijk onderdeel van het verouderingsproces, maar heeft desondanks grote impact op de kwaliteit van leven van de slechthorende en de naaste omgeving. Om meer inzicht te krijgen in de feiten en cijfers rondom leeftijdsgerelateerd gehoorverlies vanuit een maatschappelijk perspectief heeft Specsavers SiRM gevraagd dit onderzoek uit te voeren. Dit is het eerste onderzoek in Nederland dat zo uitgebreid ingaat op de maatschappelijke kosten en baten van leeftijdsgerelateerd gehoorverlies en de hoorzorg. Zo bieden we gefundeerde inzichten over het belang van goede hoorzorg in Nederland en de uitdagingen waar we in de toekomst als maatschappij voor staan.” 

Overhandiging ministerie VWS 

Het rapport werd op 18 september jl., door Specsavers aangeboden aan Bas van den Dungen, Directeur-Generaal Curatieve Zorg bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Bij de overhandiging waren ook Wil Verschoor (directeur Stichting Hoormij), Jan de Laat (klinisch fysicus audioloog bij LUMC), Marco Strik (directeur FENAC), Jan-Peter Heida (partner SiRM), Jan van Ginneken (beleidsadviseur medische hulpmiddelen VWS) en Karla van Rooijen (plv. directeur geneesmiddelen en medische technologie VWS) aanwezig. 

Over het onderzoek 

Het onderzoek is in 2019 uitgevoerd door SiRM (Strategies in Regulated Markets), een vooraanstaand onderzoeks- en adviesbureau. Het onderzoek is gefinancierd door Specsavers en is tot stand gekomen in samenwerking met verschillende ervaringsdeskundigen en experts uit de (hoor)zorgmarkt.

Lees hier het volledige rapport.