Voorkom dementie, neem op tijd een gehoorapparaat
Financieel Dagblad, 20 december 2019.
Tijdig een gehoorapparaat nemen, verkleint het risico om op latere leeftijd dementie te ontwikkelen. Dat zegt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie aan het Radboud UMC, in een vraaggesprek dat het FD 21 december publiceert.
'Dit is echt een nieuw inzicht', aldus Olde Rikkert. Twee jaar geleden verscheen de eerste studie die een verband suggereerde tussen een slecht gehoor en dementie. Sindsdien hebben nieuwe onderzoeken dat beeld volgens de hoogleraar bevestigd. 'Vorige maand verscheen nog een studie van KNO-artsen waaruit blijkt dat een subtiel verlies aan gehoor al invloed heeft op geheugenverlies en andere cognitieve stoornissen.'
Belangrijke risicofactor
Het belangrijkste onderzoek is afkomstig van de Britse hoogleraar Gill Livingston. Het wijst gehoorverlies op middelbare leeftijd aan als belangrijkste risicofactor voor dementie. Van alle dementiegevallen zou 9% te verklaren zijn door gehoorverlies. Het vermoeden is dat een verslechterd gehoor leidt tot meer sociale isolatie; mensen trekken zich meer terug in hun eigen wereld, waardoor hun hersenen minder prikkels krijgen en uiteindelijk minder actief zijn.
De consequentie is volgens Olde Rikkert duidelijk: mensen moeten al vanaf hun 45steonder ogen durven te zien dat hun gehoor mogelijk achteruitgaat. En dat het gehoorverlies gevolgen heeft voor hun functioneren. 'Voor veel mensen is dat lastig, want met een gehoorapparaat voelen ze zich ineens oud. Maar als je merkt dat je feestjes gaat mijden, dan kun je beter eerlijk zijn.' Olde Rikkert is naast hoogleraar tevens hoofd van het Alzheimer Centrum van het Radboud UMC.
280.000 patiënten
In Nederland lijden circa 280.000 mensen aan dementie, volgens cijfers van de stichting Alzheimer Nederland. Volgens sommige voorspellingen zal dat aantal de komende 25 jaar verdubbelen. Genezing is niet mogelijk. De kosten van de dementiezorg bedragen ruim €9 mrd per jaar, bijna 10% van de totale zorgkosten.
In het interview stelt Olde Rikkert dat de voorspelde dementie-epidemie minder omvangrijk zal zijn dan gedacht. Dat is volgens hem te danken aan meer preventie, onder meer door betere behandeling van hart- en vaatziektes, een bekende risicofactor voor dementie. Een 80-jarige heeft nu al 20% tot 30% minder risico om dement te worden dan veertig jaar geleden.
Bewijs stapelt zich op
In een reactie zegt ook dementiespecialist Kay Deckers dat er waarschijnlijk een verband is tussen gehoorschade en dementie. 'Het bewijs stapelt zich op', aldus Deckers, verbonden aan het Alzheimer Centrum Limburg van Maastricht University. Verminderd gehoor kan volgens hem leiden tot sociale isolatie, minder mentale stimulatie en depressieve klachten, allemaal bekende risicofactoren voor dementie.
Het is volgens Deckers te vroeg om te concluderen dat iedereen van middelbare leeftijd een gehoortest zou moeten ondergaan. Maar mensen met gehoorklachten geeft hij inmiddels altijd het advies een gehoorapparaat te nemen. 'Ik raad het absoluut aan.' Definitief bewijs verwacht hij overigens pas in 2022, als de resultaten bekend worden van langlopend Amerikaans onderzoek onder 850 ouderen, van wie de helft een gehoorapparaat heeft gekregen en de andere helft niet.
Wennen is lastig
Op tijd beginnen met een gehoorapparaat is volgens Olde Rikkert ook verstandig omdat veel mensen na hun 75ste moeite hebben om te wennen aan een apparaatje in hun oor. 'Op die leeftijd gooit de helft van de gebruikers het apparaat eruit. En van de andere helft is bijna iedereen ontevreden.'