Reinier van den Berg & Michael Graste
Twee generaties in gesprek over het belang van goed horen, hun ervaringen, het taboe en innovaties in de hoortechnologie. GAIN bestaat 30 jaar. Daarom blikken we 30 jaar terug en kijken we 30 jaar vooruit. Met een 30-er van nu en een 30-er van 30 jaar geleden. Wat is er de afgelopen jaren veranderd in bewustwording en wat gaat er nog veranderen op het gebied van technologie? Wat hadden zij anders gedaan en hoe kijken zij tegen het maatschappelijke taboe?
Het interview gaat verder onder de video.
Reinier van den Berg | 59 jaar | meer dan 40 jaar slechthorend | draagt bijna 30 jaar een hoortoestel
Reinier is waarschijnlijk al zijn hele leven slechthorend, maar is zich daar vanaf ongeveer zijn 15de bewust van. Sinds zijn dertigste draagt hij hoortoestellen. Aanvankelijk droeg hij deze alleen als het niet anders kon, maar technologie en comfort hebben zich ontwikkeld en tegenwoordig draagt hij moderne en kleine toestellen en kan én wil hij niet meer zonder.
Michael Graste | 34 jaar | 20 jaar slechthorend | draagt 7 jaar een achter-het-oor-hoortoestel
Michael is vanaf zijn 13de slechthorend. Omdat hij destijds op school met zijn hoortoestellen werd gepest, is hij jaren zonder hoorhulpmiddel door het leven gegaan. Een aantal jaar geleden raakte hij door Kim Feenstra geïnspireerd om weer hoortoestellen te gaan dragen. Er is sindsdien een wereld voor hem opengegaan en vindt hij het belangrijk zich hiervoor in te zetten, zodat anderen geholpen worden in eenzelfde proces.
Ik weet zeker dat mijn gehoor nooit vanzelf beter zal worden, het zal zelfs steeds verder achteruitgaan. Maar ik weet ook zeker dat mijn gehoor minder snel achteruit gaat dan dat de technologische oplossingen verbeteren. Dus ik ben over 10 jaar netto waarschijnlijk beter af dan dat ik nu ben.
Reinier
In bewustwording van het belang van goed horen is de afgelopen 30 jaar weinig veranderd.
Reinier: “Het zal iets veranderd zijn, maar ik vraag me heel sterk af of de jongere generatie zich voldoende realiseert welke onschatbare waarde het hebben van een goed gehoor is en hoe belangrijk het is om ervoor te zorgen dat dat goed blijft.”
Michael: “Ik ben ervan overtuigd dat de bewustwording van hoe belangrijk goed horen eigenlijk is, nog steeds te laag is. Pas als mensen zien dat ik een hoortoestel heb, realiseren ze zich pas iets over hun eigen gehoor en beginnen ze erover. Mensen komen dan naar mij toe: “Ik ervaar iets met mijn gehoor, ik denk dat er iets mis is, ik hoor een piep of ik hoor het na een festival allemaal niet meer zo goed. Hoe ga je daarmee om?” Het is heel moeilijk voor mensen om het open te breken. Mijn eerste reactie is standaard: “Hè, wat zeg je?” Het luchtig houden helpt. Het is heel mooi om mensen meer te vertellen over het gehoor. Je ziet het bij ze indalen. En ik merk bij de oudere generatie nog vaak het stigma: “Maar ik ben toch nog niet zo oud, waarom zou ik een hoortoestel moeten dragen?” Ook bij hen ontbreekt voldoende bewustwording of kennis over hoe belangrijk goed horen is.”
Door de verschillende functionaliteiten van hoortoestellen kijk ik anders naar gehoorproblemen
Michael: “Voor mij gaat het voornamelijk om de verbetering van het gehoor en uiteraard heeft de technologie een enorme toegevoegde waarde. Ik merk vooral dat anderen er anders naar gaan kijken. Als ik over de nieuwste technologie van mijn hoortoestellen praat, zoals het opnemen van je telefoon, handsfree bellen, gps en gezondheidsfuncties en dergelijke, worden mensen enthousiast en interesseren zich meer in het gehoor in het algemeen en de mogelijkheden van de technologie.”
Reinier: “Ik merk het misschien ook nog wel het meest als ik in gezelschap ben. Als ik gebeld word en mijn telefoon zit in mijn zak, dan hoor ik in mijn oor mijn telefoon overgaan. Als ik dan opneem door op mijn toestel te tikken, vragen mensen zich af hoe ik weet dat ik gebeld werd. Ik kan de telefoon in mijn zak laten zitten, want op beide oren komt haarscherp het geluid van mijn telefoon binnen. En dan zeggen sommigen: “Jeetje, die hoortoestellen, dat zou ik eigenlijk ook wel willen”. Je zou hoortoestellen kunnen zien als meer dan alleen een hoorhulpmiddel, het is eigenlijk een communicatiehulpmiddel. Omdat de toestellen communicatie via een telefoon, laptop of televisie door middel van streaming veel relaxter maken. Iedereen zou daar gebaat bij zijn. Ook mensen met een goed gehoor.”
Michael: “Exact, dat hoor ik constant: ‘Geef mij ook maar zo’n hoortoestel. Google translate erop, dat wil ik ook wel.’ En dan merk je dat mensen toch een bepaalde gadget nodig hebben om zich daar toch wat meer voor open te stellen. Terwijl het uiteindelijk toch gaat om het gehoor en daar bewust mee omgaan.”
Het taboe omtrent gehoorproblemen en het dragen van hoorhulpmiddelen is achterhaald.
Michael: “Het taboe wordt steeds minder, maar wat ik merk is dat het taboe bij ouderen nog zo sterk aanwezig is. Misschien ook omdat die doelgroep met de wat oudere technologieën rondloopt. Dus de grootste groep die een hoortoestel draagt, ervaart er problemen mee of draagt ze niet door het imago. Hoe kan het zo zijn dat dit anno nu nog steeds zo is? Er is immers zoveel meer mogelijk. Om die mensen te bereiken, moeten we denk ik beginnen bij de jongere generatie. Die jongere generatie moet weten dat het toestel ook bijdraagt aan levenskwaliteit. Dat het niet alleen gaat over goed horen, maar dat je er veel meer mee kan doen dan tegenwoordig wordt gedacht. Dat een hoortoestel meer is dan alleen beter horen. Want als ik ze vertel over het handsfree bellen, het geluid van tv of radio streamen en dat je een herinnering kan afspelen, dan hoor ik: “Dat is vet, dat moet ik tegen mijn opa en oma vertellen!” Je wil juist laten zien dat met het dragen van een toestel de kwaliteit van leven drastisch omhoog gaat. Het gaat niet enkel om beter horen of dat een toestel spatwaterdicht is. Het gaat erom dat je uit een sociaal isolement kan treden. Meer plezier kan beleven. Dat iedereen het daarom verdient om goed te horen.
Reinier: “Ik heb ook het idee dat het taboe in de verleden tijd begint te raken. Maar welke rol kan ónze generatie dan spelen om het taboe bij die oudere generatie te doorbreken? Of hoe kunnen wij dat voor hen doorbreken? Want de kwaliteit van leven gaat gewoon omhoog als je niet in een sociaal isolement zit. Een hoortoestel kan dat sociale isolement voorkomen. En niet alleen sociaal overigens. Er is ook sprake van isolement ten opzichte van de natuur. Stel je voor dat je de vogels niet meer hoort fluiten en de wind niet meer hoort ruisen. Ik ben een enorme natuurliefhebber en ik zou me geen wereld kunnen voorstellen waarin ik dat niet meer zou kunnen horen. Maar hoeveel ouderen horen dat bijna niet meer en kunnen met een eenvoudige beslissing de vogels weer horen fluiten? Realiseren mensen zich dat eigenlijk wel? Een hoorhulpmiddel kan de kwaliteit van leven essentieel verhogen. En daar mogen we veel meer voor staan.
Ik ben in een totaal nieuwe wereld gestapt sinds ik hoortoestellen draag. Ik hoor dingen die ik eerder niet hoorde, alle zintuigen sluiten zo mooi op elkaar aan, ik sta weer volop in het leven. Dat is zo ontzettend bijzonder. Mijn hoortoestellen zijn echt onmisbaar geworden.
Michael
Over 30 jaar is een jaarlijkse hoorcheck voor 30-plussers verplicht.
Reinier: “Ik denk en ik hoop dat het opnemen van een audiologische test, vanaf een bepaalde leeftijd en met een bepaalde herhaling, in 2051 de standaard is. En als dat niet het geval is, dan hebben we heel weinig geleerd. Als je - zonder dat je je er bewust van bent - al 5 of 10 jaar aan het aanmodderen bent met je gehoor en maar blijft proberen de mensen om je heen te verstaan, dan heb je het niet alleen over het verlies van kwaliteit van leven, maar ook over je gezondheid. Het is medisch bewezen dat als je gedurende een langere periode slechter hoort, dat gevolgen heeft voor bepaalde delen van je hersenen. Denk aan het verouderen van delen van je hersenen en bijvoorbeeld dementie.”
Michael: “Ik ben er voorstander van dat dit de standaard wordt en iedereen al van jongs af aan hiermee geholpen wordt. Dat zal zeker bijdragen aan die bewustwording. Nu is het zo dat je je pas laat testen als je iets merkt of je omgeving iets aan je merkt. En dan duurt het meestal alsnog te lang voordat er actie wordt ondernemen. Te lang.”
Ik ben in een totaal nieuwe wereld gestapt sinds ik hoortoestellen draag. Ik hoor dingen die ik eerder niet hoorde, alle zintuigen sluiten zo mooi op elkaar aan, ik sta weer volop in het leven. Dat is zo ontzettend bijzonder. Mijn hoortoestellen zijn echt onmisbaar geworden.
Michael
